Dat concluderen onderzoekers Paul Dekker en Eefje Steenvoorden van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in hun eerste kwartaalbericht over het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). Het SCP gaat voortaan ieder kwartaal peilen hoe de Nederlander denkt over persoonlijk geluk, maatschappelijke problemen, vertrouwen in de politiek en over de toekomst.

Volgens een woordvoerder van het planbureau is het kwartaalonderzoek mede ingesteld als antwoord op kritiek van particuliere trendwatchers. ‘Die hebben ons bijvoorbeeld na de Fortuynrevolutie verweten dat wij niet weten wat er bij de mensen speelt.’

Het COB wordt verricht in opdracht van de Voorlichtingsraad, een overkoepelend orgaan van voorlichters van ministeries.

Uit de eerste kwartaalrapportage blijkt dat 72 procent van de Nederlanders vindt dat de mensen met steeds minder respect met elkaar omgaan. Maar een grote meerderheid (81 procent) vindt wel dat er nog altijd veel mensen bereid zijn om een ander te helpen.

Van de Nederlanders voelt 84 procent zich in het dagelijks leven veilig om te doen of te zeggen wat hij of zij wil. Maar nog geen kwart van de bevolking (23 procent) voelt zich veilig genoeg om op straat iemand aan te spreken op onbehoorlijk gedrag.

Op de eenvoudige vraag: ‘In welke mate vindt u zichzelf een gelukkig mens?’, antwoordt slechts 2 procent zichzelf (erg) ongelukkig te voelen.

Vrijwel nergens in Europa is de tevredenheid met het eigen particuliere bestaan zo hoog als in Nederland, stellen de onderzoekers. Tot 2000 gold dat gevoel van tevredenheid ook tot op grote hoogte voor de beoordeling van de samenleving of de regering, maar die tijden zijn voorbij, zegt het SCP.

Lageropgeleiden zijn negatiever over (het oplossen van) maatschappelijke problemen dan hogeropgeleiden, zo wordt in de rapportage bij herhaling betoogd. Gevraagd naar wat die problemen dan zijn, noemden de Nederlanders vooral immateriële zaken zoals gebrek aan respect, verminderde solidariteit en integratie.

Veel van de gegevens in het kwartaalonderzoek stemmen overeen met de conclusies van het uit 2004 daterende SCP-rapport In het zicht van de toekomst. Volgens het SCP heeft het economisch herstel sinds 2005 amper effect gehad op negatieve beeldvorming. Het SCP verwacht dat in het tweede kwartaal een nog grotere meerderheid vindt dat het met Nederland de verkeerde kant opgaat, nu er onzekerheid heerst over de ontwikkeling van de economie.