Richard Florida is niet alleen een alom gerespecteerd wetenschapper, hij kan ook lekker schrijven. En als je dan ook nog verstand van marketing hebt, dan is het logisch dat je boek 'The rise of the creative city' wereldwijd de aandacht trekt van iedereen die iets te maken heeft met stadsontwikkeling en economie. Hij doet ons geloven in een maakbare toekomst. Een boodschap van hoop doet leven en er zelf wat aan doen. Inmiddels is er een vervolg op het succesboek verschenen: 'The flight of the creative class'.

Richard Florida is de eerste om toe te geven dat hij voortborduurde op het werk van de Amerikaans-Canadese schrijfster en activiste Jane Jacobs (zie foto).

In 1961 verscheen haar boek 'The Life and Death of Great American Cities'. Het boek wordt door sommigen gezien als het belangrijkste boek dat ooit verscheen over stadsontwikkeling. Het rekende af met de geldende visie op moderne stadsontwikkeling en pleitte voor herstel in volle glorie van oude stadswijken.

Volgens Jane Jacobs was een leefbare stad vooral multifunctioneel. Ze pleitte voor compacte gemeenschappen waar bewoners woonden, werkten/studeerden en recreëerden. Maar in de jaren '60 was ze eenzaam roepend in de stadswoestijn. Juist in de jaren '50-'60 werd er volop gebouwd aan slaapsteden waar het werkend volk 's ochtends per file uit probeerde te komen er 's avonds er weer in. Jane Jacobs vergeleek de stad met een ecosysteem. Als de ecologie de economie van de natuur was, dan was de stad de economie van het land. Verder hield de overeenkomst met de natuur op. Jane was een fervent voorstandster van dichtbevolkte buurten met daarin een zo groot mogelijke diversiteit. Levendigheid ter bevordering van de creativiteit.

Haar boek inspireerde anderen tot nieuwe visies op stadsontwikkeling. Er ontstonden nieuwe bewegingen, zoals die van 'The New Urbanists'. Hun credo was: "new urbanism is giving more people more choices about where and how they want to live". (www.newurbanism.org).

Om terug te keren naar Richard Florida: hij analyseerde het verval van een aantal Amerikaanse industriële steden en kwam tot de conclusie dat economische achteruitgang en stilstand en het ontbreken van nieuwe ideeën tot verval hadden geleid. Steden die met dezelfde problematiek hadden geworsteld maar juist met nieuwe ideeën waren gekomen en een creatief en tolerant klimaat schiepen, bleken weer toekomst te krijgen. Kortom, hij zag relevantie tussen een creatief stedelijk klimaat en economische groei. Waarbij creatief niet moest worden gezien als 'zij die in een kunstzinnig beroep werkzaam zijn', maar in een breder perspectief. Het ging om het prikkelen van ieders creativiteit, in alle lagen van de bevolking, bij het bestuurlijk apparaat, bij ondernemers en bij kunstenaars.

Als schrijfster heb ik een zwak voor de visie van de Deense futuroloog Rolf Jensen. In 1999 verscheen zijn boek 'The Dream Society'. Volgens hem rest ons allen, dus ook de stadse mens, nog slechts de droom. Al het overige hebben we immers al gehad?

We waren al eens een agrarische samenleving, we hadden al een industrieel tijdperk, we zijn overspoeld en opgeslokt door een IT-tsunami. Wat rest, en wat van alle tijden is, is de droom. In de wereld van Jensen is dankzij ver doorgevoerde geautomatiseerde productieprocessen ook volop tijd voor dromen.Verhalen, mythes, legendes, dat zullen de productiemiddelen van de toekomst zijn.

Ik mag die Jensen wel. Hij ziet een enorme markt voor verhalen. En zeg nou zelf, in een stad als Rotterdam liggen de verhalen voor het oprapen! Verhalen die worden gevangen in hoofden, internetwoorden, televisiebeelden of webcammetjes. 

Is het idee van Jensen eigenlijk wel futurologisch? Leven we al niet in het tijdperk van de mooiste - al dan niet ware - verhalen  via chatboxen en sms-berichtjes?

Mijn zoektocht naar de creatieve stad gaat verder. Het geeft me voer voor nieuwe verhalen, geheel in de lijn van Jensen.

Een aantal interessante verhalen van anderen over de creatieve stad zijn gebundeld in: 'Creativiteit en de stad. Hoe de creativieve economie de stad verandert.' Reflect #5, een uitgave van NAi-uitgevers te Rotterdam.