We leven in een tijd van veranderingen. Bedrijven verplaatsen hun fabrieken naar lagelonen-landen. De wereld als 'global village' is een feit. Vrijetijdsmanagement is een universitaire studie geworden. Bestrijding van jeugdwerkloosheid staat hoog op de agenda van overheid en vakbonden. De transformatie van het 'oude' industriële tijdperk is in volle gang. En hoewel Johan Cruijff het gisteren nog op televisie zei: "zonder verleden is er geen heden", moet de focus toch duidelijk op de toekomst gericht zijn.

Hoe houden we het in de naaste toekomst, en daarna, leefbaar met elkaar? En vooral: hoe blijven de grote steden economisch en sociaal-maatschappelijk gezond? Hoe geven we onze economie een nieuwe impuls?

Charles Landry, expert in stedelijke vernieuwing en ontwikkeling, introduceerde als eerste het begrip 'creatieve stad'. In de door hem opgerichte Britse denktank Comedia boog men zich over de vraag hoe in het slop geraakte steden nieuw elan konden krijgen. Hij schreef er in 2000 een boek over: 'The Creative City', met als ondertitel: een gereedschapskist voor stedelijke vernieuwers. Volgens Landry c.s. moest een stad met overlevingszin op zoek gaan naar nieuwe economische ontwikkelingen, met creativiteit als motor.

Onafhankelijk van Landry kwam Richard Florida, een Amerikaans econoom, tot een zelfde inzicht. Hij publiceerde in 2002 zijn boek 'The Rise of the Creative Class'. Florida stelde dat de stad de belangrijkste motor van de economie is, met creativiteit als stimulerende motor voor élk product.

Creativiteit dus in brede zin! Niet als exclusief domein van kunstzinnigen, elitair denkenden die de grote en  kleine 'K' op een voetstuk plaatsen, of gebakken-lucht-verkopers en consorten.

De twee boeken veroorzaakten een serieuze hype in grote-steden-land. Inmiddels is er een indrukwekkend aantal steden dat, wereldwijd, het gedachtegoed van Landry en Florida omarmt.  In Osaka is zelfs een universitaire studie 'creative cities' gestart. En ook de Unesco wil zich als adept manifesteren. Ze stimuleert creatief ondernemerschap en steunt projecten in diverse landen. Hiervoor hebben zij het Global Alliance's Creative Cities Network in het leven geroepen.

Hoe zit het nu met Rotterdam? Is Rotterdam een creatieve stad?

Eén ding is duidelijk: in een creatieve stad is geen plek voor cultuurpessimisten en doemdenkers. Een creatieve stad passeert vrolijk zwaaiend de stations met neuzelaars en zeurpieten. Zij wacht niet op de uitkomst van ellenlang nachtelijk overleg tussen vakbonden, werkgevers en overheid om op papier jeugdwerkloosheid terug te dringen.

De befaamde Rotterdamse mentaliteit past wel bij een creatieve stad: 'handen uit de mouwen, poten in de klei, niet lullen maar poetsen' - uitdrukkingen die ik tijdens interviews over 'Rotterdam Durft' regelmatig te horen kreeg. Maar hoe worden we nou met z'n allen creatief? En willen we dat wel?

Elk mens kan creatief zijn, door met open blik om zich heen te kijken, mogelijkheden te zien en kansen te grijpen. De stad kan hiervoor het juiste klimaat scheppen. Door niet te verzuipen in verstikkende bureaucratie of over-reglementering. Door particuliere initiatieven te stimuleren, verzuiling te ontmoedigen en de nadruk te leggen op samen. Samen te leven in een tolerante omgeving.

In de komende maanden gaat Antenne Rotterdam op onderzoek. Hoe staat het met het Rotterdamse 'creative-city' gehalte? Wie nemen er in onze stad het creatieve voortouw? We leggen de vraag voor aan markante Rotterdammers met een visie; creatieve ondernemers en beleidsmakers en ondernemende creatieven. En natuurlijk doen we daar verslag van op www.antennerotterdam.nl, het platform voor de creatieve stad!