Van de ene haven naar de andere.

Een beetje vreemd was het eigenlijk wel. Woon je op Heyplaat midden in het Rotterdamse havengebied en dan ga je voor je lol door het Antwerpse havengebied fietsen! Eigenlijk wilde ik de Kalmthoutse Heide eens zien, maar bij Bergen op Zoom ben ik een beetje verkeerd gereden. Zo zag ik verrassend genoeg toch nog natuur, want ik reed langs het verdronken land van Reimerswaal en verderop ook nog vogelreservaat in het laag gelegen gebied tussen het Brabants Wal en de Binnenschelde.

Aan de overkant van de Schelde kon je de koeltorens van Doel zien liggen en dat bracht mij op het idee om al die onbekende dorpjes in het havengebied van Antwerpen eens van dichtbij te gaan bekijken. Eerst bij Woensdrecht bij toeval nog een oude Sherman tank van de Canadezen bewonderd die daar de herinnering aan een hevige veldslag levendig staat te houden. Daarna over landweggetjes door slaperige dorpjes als Calfven en Berendrecht gefietst. Een flinke brug doemde aan mijn rechterhand op, maar die heb ik links laten liggen, want ik ging er van uit dat die alleen voor snelverkeer was. Auto's dus! Toen ik even later door het overduidelijk Belgische Zandvliet reed, zag ik op een informatiebord dat er wel degelijk een fietspad op die brug was. Dat ga ik dan misschien op de terugweg uitproberen, maar voorlopig moest ik eerst doorfietsen naar Antwerpen om de stadscamping op te zoeken. Ik kwam eerst nog een flink bos tegen waar ook nog een kasteel in moest liggen. Het Noorder Kasteel had zich erg goed verstopt in het groen en ik besloot niet langer te zoeken en door te rijden.

De eerste havensporen doemden op. Ertswagens die nu eens niet bruin, maar groen geschilderd waren. Apart volkje die Belgen! Langs tabakspakhuizen slingerde ik verder het havengebied in. Het werd ondertussen spitsuur en steeds vaker raasden vrachtwagens met hoge snelheid langs mij heen. Links van mij duikte de spoorweg weer op. Losse wagons rolden op eigen kracht van een rangeerheuvel. Er lagen zoveel sporen dat er geen plek meer was voor bomen of struikgewas. Ik moest aan vlak langs de afrastering fietsen om niet door de windvlagen van het langsrazende vrachtverkeer meegesleurd te worden. Dat gaf verwarrende momenten als er onverwachts toch nog een andere fietser mij tegemoet reed. Ik ging vaak alsnog aan de rechterkant fietsen terwijl de tegenligger nu net juist links wilde inhalen! Het ging maar net goed! Tot mijn verbazing zag ik tussen de opgestapelde containers door een losse kerktoren staan! De rest van het dorpje had plaats moeten maken, maar de toren was blijkbaar een beschermd monument. Dichterbij de stad werden de havens kleiner en het fietspad gelukkig breder. Ook kwam er weer meer beplanting. Ondertussen had ik het er wel benauwd van gekregen en suisde mijn oren van het verkeerslawaai.

Het begon mij op te vallen dat op het asfalt van de fietspaden grote nummers aangebracht waren. Ik volgde blijkbaar route 6B. Ik heb mij niet laten verleiden om de ringweg te nemen, maar heb de Schelde gevolgd totaan het voormalig zuider goederenstation wat er nu vervallen bij staat. Daar ben ik in oostelijke richting gefietst naar het expoterrein. Daar is ook de stadscamping. De volgende dag ben ik eerst eens gaan vragen bij de VVV hoe dat zit met die genummerde fietsroutes. Dat waren geen touristische fietsroutes, maar bedoeld voor woonwerkverkeer. Toch leek het mij wel handig om die fietsroutes te kennen en heb een informatiekrantje meegenomen. Daarna wilde ik het Paleis van Schone Kunsten bezoeken, maar dat bleek nu juist vol te hangen met oude meesters uit het Rijksmuseum in Amsterdam! Een andere keer dan maar...

Nog een beetje door de leuke straatjes gezworven en bij een kleuterschool een mooi affiche zien hangen. Het was een uitnodiging voor een populierenfeest, wat helaas alweer voorbij was! De deur was open en ik was zo vrij om naar binnen te gaan. Misschien kon ik zo'n affiche wel meekrijgen, nietwaar? Niemand te zien, maar wel wat informatiekrantjes, zoal "Groen in de klas!" Blijkbaar was natuureducatie in Antwerpen nog niet wegbezuinigd. Integendeel zelfs! Na een tijdje kwam er toch een kleuterjuf kijken wat ik aan het doen was. Nadat ze een beetje gewend was aan mijn rotterdamse tongval is ze voor mij zo'n affiche gaan opzoeken. Ze waren op maar ze had nog wel flyers met dezelfde uitnodiging. Zo ging ik toch niet zonder lege handen de deur uit.

Ergens nog wat te eten en wat biertjes gekocht en teruggelopen naar de camping. Daar waren zigeunervrouwen met de hand de was aan het doen. Het zag er exotisch uit en zo kreeg ik toch nog een schilderij te zien. Magisch realistisch en in levensechte kleuren! Die avond ben ik vlak voor zonsondergang nog naar het nabijgelegen beeldenpark Middelheim gefietst. Zo mooi en op dat late tijdstip ook nog eens heerlijk rustig! Prachtige beelden in een park wat van Zochers had kunnen zijn! Het hek ging na negen uur helaas wel dicht, maar dat is ook niet verwonderlijk met al die kostbare beelden. Behalve de vaste collectie is er ook een wisselende tentoonsteling van hedendaagse kunstenaars. Zo heeft ook onze Rotterdamse Joep van Lieshout er gestaan en nu was er heel toepasselijk een poort van zeecontainers. Van wie eigenlijk? Toch nog eens opzoeken! Luc Duleu bleek achteraf.

De volgende dag besloot ik op te breken, want ik had zo'n beetje alles wel weer gezien. Eenmaal aan het fietsen heb ik mij toch bedacht en ben ik op zoek gegaan naar het dorp Doel. Daarvoor moest ik eerst naar de andere Scheldeoever. Ik nam fietsroute 5A naar Hoboken. Onderweg kwam ik onverwachts Fort 8 tegen. Antwerpen heeft namelijk een indrukwekkende fortengordel vergelijkbaar met de Hollandse Waterlinie. Toch maar eens kijken. Eerst rondom het fort gewandeld. Van het fort was weinig te zien want er groeide een weelderig bos dat zich weerspiegelde in de voormalige gracht. Tegen mijn verwachtingen in was het fort toegankelijk. Behalve de Openbare Werken was er ook een party centrum ondergebracht en trad er 's avonds het toneelgezelschap Vlaams Fruit op. Zo werd het voormalige fort opnieuw benut zodat het ook onderhouden wordt. Hier en daar vielen de helder rode stenen van nieuw metselwerk mij inderdaad op. Het was praktisch werk van scholieren zag ik op een informatiebord.

Doorgefietst richting Kennedytunnel. Daarvoor moest ik eerst door Polderstad rijden. Inderdaad, een poldergebied tussen Hoboken en de Schelde. Veel bedrijven, maar ook een waardevol natuurgebied, erkend door de UIA (ook dit moet ik nog eens opzoeken) grenzend aan een spookterrein met vervallen fabrieken en overwoekerde spoorrails. Een aktiegroep had een route gemarkeerd met kijkdozen gemaakt van oude olievaten. Heel creatief! Ze voerden aktie om de grond van dit spontane natuurgebied te laten reinigen.Het is wel opvallend dat net als in het Europoortgebied natuur en industrie vaak zo vlak bij elkaar te vinden zijn.

De fietserslift van de Kennedytunnel is wel heel apart. In plaats van vertikaal gaat hij schuin naar beneden, zoals een tandradbaan. Ik kwam uit bij een flink meer. Vervolgens heb ik de trambaan gevolgd tot het eindpunt en ben vandaar richting koeltorens gefietst. Door het lieflijke dorpje Kallo gefietst en toen gestrand op een opgebroken weg tussen een groot natuurgebied en een spoorwegterrein. Doel heb ik dus niet bereikt. Wel het dorpje Verrebroek. Vandaar had ik eigenlijk door willen fietsen naar Hulst, maar ik wist niet of daar een camping was en het begon aardig tegen zessen te lopen. Toch maar weer teruggefietst richting Antwerpen maar dit keer overnacht op de stadscamping aan het Sint Anna strand. Dit ligt op de linker Scheldeoever in de gemeente Zwijndrecht.

De volgende morgen door de Sint Annatunnel gefietst naar Antwerpen. Dit is een oude fietstunnel in Art Deco stijl met ruime lift omdat er oorspronkelijk een ambulance in moest kunnen! Dit keer heb ik route 6A gevolgd wat door het westelijke deel van het havengebied gaat. Fort Lillo had ik graag willen bezoeken want daar was een eindexamenexpositie van etaleurs. Het fort lag blijkbaar te goed verscholen tussen de bomen, want ik ben er ongemerkt aan voorbijgereden. De sluizen waren indrukwekkend. De opslagtanks waren echter saai en er leek geen einde aan te komen. Ik kon zowaar de brug bij Zandvliet vinden en er was inderdaad een fietspad. De brug lag over het Rijn-Scheldekanaal. Aan de andere kant ben ik niet naar Zandvliet gefiest maar ben ik het water blijven volgen. Lekker stil zonder auto's. Oordopjes die alleen het geluid van langsscheurende auto's weg kunnen filteren zouden een uitkomst zijn!

Ik kwam uit bij de Kreekraksluizen en het bleek dat ik vandaar over een dam langs het Markiezaatmeer weer bij Bergen op Zoom uit zou komen. Indrukwekkende rietvelden waar je de watervogels niet kon zien maar wel horen. Ondanks de tegenwind ging alles voorspoedig. Vlak voor Steenbergen wijkt het fietspad ongemerkt af van de provinciale weg en als je daar geen erg in hebt kom je totaal ergens anders. Je moet dan door de stadskern heen fietsen en aan de noordkant weer ergens een weg naar Dinteloord zien te vinden. Vlak voordat je bij de Volkerkaksluizen bent kom je nog Fort Sabina tegen wat nu een vogelreservaat is. Bij Heinenoord moest je vroeger op de fiets door de overdovende autotunnel en kon je ook nog onder een tegemoetkomende landbouwtrekker terechtkomen. Tegenwoordig ligt er een aparte fietserstunnel met ruime lift en roltrappen. Het heeft wel jaren geduurd voordat het allemaal goed functioneerde, maar nu werkt het echt prima! Aan de andere kant kom je terecht in het nieuwe Carnisselande wat nog niet helemaal af is. Tot voor kort kon je daar nauwelijks doorheen fietsen, maar nu is het gelukkig wel te doen. De trambaan over de Betuwelijn en de snelweg heeft zowaar een fietspad. De aanleg ervan heeft wel veel bomen gekost van het Zuiderlijk Randpark. De herplantplicht wordt blijkbaar niet erg serieus genomen. Erg jammer!

Tot zover mijn fietstocht van Rotterdam naar Antwerpen. Er zijn veel overeenkomsten, maar ook verschillen. Ook Antwerpen heeft zwaar geleden in de tweede wereldoorlog. De gaten die de V2's sloegen zijn echter zorgvuldig weggewerkt Ook Antwerpen heeft zijn havens en zijn naoorlogse woonwijken zoals Luchtbal. Er is echter ook veel respect voor geschiedenis, kunst, kultuur en natuur. Dit komt ook tot uiting in het onderwijs. Jammer dat hier in Rotterdam steeds meerop bezuinigd wordt. Het idee dat schooltuintjes moeten verdwijnen lijkt mij de leefbaarheid nou juist niet ten goede komen!

Erik Bosveld