In Pathé 5 keken we naar de ‘openingsfilm voor genodigden’, de Franse documentaire <i>10e Chambre. Instants d’audiences</i> van Raymond Depardon die ook in andere zalen draaide. In weer andere zalen was de publieksopener te zien, <i>Sideways</i> van Alexander Payne: die staat ook op mijn lijstje.

Depardon had zijn camera in een rechtzaal in Parijs neergezet – wat op zichzelf al bijzonder is omdat filmen daar normaal gesproken verboden is. Maar de verdachten die terecht stonden, hadden er geen bezwaar tegen en de vrouwelijke rechter evenmin, zodat we getuige waren van soms vernederende ondervragingen, momenten van inkeer en uitingen van frustratie (‘Ik hoop dat u goed slaapt vannacht!’, waarop de rechter: ‘Maakt u zich over onze nachtrust geen zorgen’).
Er zitten hilarische momenten in de film, maar wat Depardon ook goed duidelijk maakte was dat er niet alleen boeven voor de rechtbank verschijnen, maar ook gewone mensen, zeg maar: zoals u en ik, die éven in de fout gingen.
Met drank op (wat is nou drie glazen?) achter het stuur bijvoorbeeld.
Of [i]salaud[/i] zeggen tegen een zwarte vrouwelijke parkeerwachter. (In de film werd het Franse woord voor ‘schoft’ vertaald met ‘rotwijf’; op televisie zag ik na thuiskomst hetzelfde stukje met ‘teef’ in de ondertiteling.)
Of met een opinelmes op zak worden aangehouden.
Ik heb zelf ook jarenlang met zo’n zakmes met houten heft rondgelopen, niet te groot, gewoon handig bij het openmaken van verpakkingen, het schillen van (sinaas)appels, het smeren van kaas op een stuk stokbrood – dat soort dingen. Het zijn nog mooie mesjes ook, van Opinel, een Frans (!) merk. (<i>Mooie meisjes</i> typten mijn vingers automatisch. Die vingers van mij ook!) Ik had ook het allerkleinste formaat dat ze verkochten: dat gebruikte ik om brieven te openen.
Nooit heb ik erbij stilgestaan dat een opinelmes door justitie als wapen wordt beschouwd.
Het argument van de verdachte dat een dergelijk mesje pas een wapen is als het als zodanig wordt gebruikt, zoals je ook met een schroevendraaier iemand kunt doodsteken, werd door de rechter weggewimpeld met een sarcastisch: ‘U gaat me toch niet het wetboek uitleggen hè?’
Ook mooi was de onschuld die werd gespeeld door een van zakkenrollerij verdachte, illegaal in Frankrijk verblijvende Noord-Afrikaan die in de afgelopen tien jaar al minstens vier keer tot vier jaar gevangenisstraf en uitzetting was veroordeeld.
Zou zijn nieuwe veroordeling helpen?