Vandaag leveren we de sleutel in en dan is het voorbij, een jaar Salon Nutopia op het Zwaanshals. Met ons pand begint verhuurder PWS een reeks renovaties in de straat zodat nieuwe ondernemers over een paar maanden hun intrek kunnen nemen in een frisse, nieuwe winkel.
Wat mij betreft: NOSTALGISCHE GEVOELENS VIEREN HOOGTIJ!! Tijd om de balans op te maken.
Jacco en ik verplaatsten ons atelier naar een openbare ruimte omdat we hoopten zo te ontdekken wat onze plek als kunstenaar/ vormgever is in de maatschappij. Veel meer verwachtingen waren er niet. Ikzelf wilde iets met mensen. Maar hoe en wat?
Beginnen was lastig, maar al snel besloot ik te reageren op wat er gebeurde. Reacties en wensen van mensen hebben geleid tot mooie en onverwachte gebeurtenissen, nieuwe ontmoetingen en kleine projecten waar ik met een grote glimlach aan terug denk.
Maar het was ook een jaar waarin mij van alles duidelijk werd over de Grote-Stads-Problematiek. En over samenwerken. Want Jacco`s idealen en die van mij leken soms mijlenver uit elkaar te liggen. Eigenlijk is het een persoonlijk onderzoek geweest waarin de basis voor de toekomst (SALON NUTOPIA RETURNS) is gelegd. En in zoverre is het geslaagd.
Maar we wilden ons verblijf aan het Zwaanshals goed afsluiten met een aktie voor de winkeliers en dus besloten we om nog even het foto project af te maken waar we aan begonnen waren toen we net arriveerden.
Om onze gezichten te introduceren hingen we toen onze portretten voor de etalage ruit. Flink groot, zodat iedereen kon zien wie er bij 251a hoorde. Op de kunstacademie hadden we dit ook al eens gedaan. Onze leraren lieten het afweten tijdens ons eindexamen en we wilden ze wijzen op waar het om draait op een school, namelijk de studenten. Maar nu, in het Zwaanshals ging het meer om het kweken van nieuwsgierigheid, om mensen uit te nodigen naar binnen te komen. En gelijk zagen we het voor ons: dit gaan we ook doen voor de andere winkeliers. Een betere manier om ze te leren kennen was er niet en het levert nog een mooi beeld op ook.
Al gauw werd ons duidelijk dat op het Zwaanshals heel anders op de foto`s werd gereageerd dan bijvoorbeeld op de academie. Naar binnen kwamen ze wel en natuurlijk waren er mensen die ook wel zo`n foto van zichzelf wilden, maar anderen leken het wat brutaal te vinden, misschien zelfs wat ongepast. Zeker het allochtone publiek had er wat moeite mee. Het leek te maken te hebben met het verbod op beelden in de Islam, wat niet heel anders is dan wat er in de bijbel staat. GIJ ZULT NIET AFGODEN. Natuurlijk geldt dit eigenlijk voor het afbeelden van god, maar ook het afbeelden van een mens gaat niet zomaar. Iemand heeft me uitgelegd dat je niet mag namaken wat door god (Allah) gemaakt is. Dus mijn eigen persoon vereeuwigen in marmer en een beetje meer gestroomlijnd mag niet. Een foto van mij gewoon zoals ik ben mag wel.
Dus ik snap het probleem niet. Wel dat daar verwarring over ontstaat. Bovendien en misschien nog wel belangrijker, willen mensen niet dat er over ze geroddeld wordt. Zeker vrouwen niet. Ons idee voor de foto’s in de straat leek hierdoor onbegonnen werk en dus lieten we het voor wat het was. Tot aan het eind van het jaar. Het is niet gemakkelijk om te bepalen of het project geslaagd is. Ik zal het verdelen in drie stadia.
HET NEMEN VAN DE FOTO. Stom verbaasd waren we over het gemak waarmee alles in eerste instantie verliep. In een paar weken tijd vonden we een stuk of dertig winkeliers bereid om mee te doen: “Van 15 december tot 15 januari hangt u de foto, waarvan u zelf het formaat kiest, voor het raam en daarna mag u hem houden, dit alles geheel kosteloos, met dank aan Filmstraat Zwaanshals” en zij ondertekenden het formuliertje dat wij hadden opgesteld. Vrijwel overal werden we vervolgens getrakteerd op koekjes en koffie en andere zaligheden en vaak ontstond er een goede discussie over de toekomst van het Zwaanshals. De deelnemers leken te begrijpen dat het ophangen van ieders portret een persoonlijke en positieve uitwerking zou kunnen hebben op het straatbeeld. Jacco en ik ervoeren het alsof we er dertig vrienden bij hadden. Al zwaaiend baanden wij ons dagelijks de weg door de straat. Er waren ook winkeliers die niet mee wilden doen. Zij hadden of teveel te verbergen of zagen het nut er niet van in of hadden liever dat wij ervoor zorgden dat het schoon werd op straat.
HET HANGEN VAN DE FOTO. “Moet ‘ie echt voor het raam? Ben ik echt zo oud? Ja, maar ik ben een vrouw…” Plotseling maakten de participanten allerlei bezwaren.
Vroegen ons waarvoor het ook alweer was. Alsof ze ons helemaal niet begrepen hadden.
Er waren ook winkeliers die blij waren met het resultaat. Zij hielden de ladder vast terwijl wij die beklommen en boden ons weer koffie en koekjes aan. Maar het waren er niet veel. Na al onze overtuigingkracht in de strijd te hebben gegooid hingen er uiteindelijk toch 26 foto’s.
DE REACTIES OP DE FOTO’S. In de weken na het hangen van de foto’s verdwenen er een aantal. Bij nadere inspectie bleek daar verschillende redenen voor waren. Soms wilden ze alleen hun ramen wassen. Maar vaker dachten winkeliers dat het na een dag, een week, twee weken wel genoeg was met die ongein en namen hem of mee naar huis, gooiden de foto in de prullenbak, of beweerden dat ‘ie gestolen was. Met een paar van de winkeliers liep het dan ook niet zo gezellig af.
Veel van de winkeliers voelden zich blijkbaar toch te bezwaard . Er werd teveel over gepraat, denk ik. Klanten die vroegen of het verplicht was, een gemeentelijk iets, of dat de geportretteerde overleden was(!?). En de winkeliers wisten dan ook niet helder uit te leggen waarom die foto er dan wel hing. Misschien was een foldertje met verklaring handig geweest.
Er hangen er nu toch nog een stuk of 18 en er zijn ook positieve reacties van voorbijgangers. De winkelstraat manager van het Oude Noorden heeft ons zelfs gevraagd om het in heel zijn werkgebied door te voeren, haha.
CONCLUSIE. Als beeld is het echt niet gelukt. Maar eigenlijk wisten we dat al van tevoren. Dat vind ik ook niet erg. Wat ik echt belangrijk vond is dat er discussie ontstond. En ik ben wel teleurgesteld over de keren dat iemand die discussie gewoon uit de weg ging. Maar ook dat is een mening.
Het is lastig om te verwachten dat iemand hetzelfde ziet als jij. Hoe weet je überhaupt of iemand je begrijpt wat je bedoelt? Dat kun je alleen maar ondervinden toch? Wil ik eigenlijk wel dat iemand ziet wat ik zie? De waarheid, of het gelijk ligt toch ergens tussen al die visies in?
