| j | f | m | a | m | j | j | a | s | o | n | d |
| 1 | 6 | 10 | 14 | 19 | 23 | 27 | 32 | 36 | 40 | 45 | 49 |
| 2 | 7 | 11 | 15 | 20 | 24 | 28 | 33 | 37 | 41 | 46 | 50 |
| 3 | 8 | 12 | 16 | 21 | 25 | 29 | 34 | 38 | 42 | 47 | 51 |
| 4 | 9 | 13 | 17 | 22 | 26 | 30 | 35 | 39 | 43 | 48 | 52 |
| 5 | 18 | 31 | 44 |
| ntenne Dossier Bewustzijn | ||||||||
 | ||||||||
 | |
Van de redactie Iedereen weet wat er bedoeld wordt als je zegt: “Een lapsus is een verspreking van het onderbewustzijn” of “Met 3,5 promille in je bloed verlies je gegarandeerd je bewustzijn.” Maar het onder woorden brengen van 'bewustzijn' verloopt niet zo vlot! Probeer maar eens… Het fenomeen blijft een hoofdbrekend en glibberig onderwerp. Toch begaven we ons, hand in hand, op dit gladde ijs en vroegen we aan 12 mensen uit verschillende disciplines en tradities om zich te wagen aan een bespiegeling, in de hoop dat de som van alle artikels ons dichter bij 'bewust zijn' brengt. Ons doel was een sterke Antenne met een waaier aan invalshoeken. Of we hierin slaagden, laten we over aan uw smaak of mening! De cover: een eyeopener… De gestippelde cover verbergt een stereogram (een optische diepte-illusie). Het zoeken van het verborgen beeld kan een oefening in bewustwording zijn: probeer van uw observerende bewustzijn te switchen naar beleving. We helpen u graag op weg met enkele instructies: o Kijk wazig dóór de Antenne, totdat het 3D beeld zich losmaakt. o Kijk 'scheel', totdat je de voor- en achtergrond ontwaart. o Druk je neus óp het papier. Neem langzaam afstand zonder je blik scherp te stellen. Blijf staren, tot… !
Extra tips o Laat het onscherpe beeld rustig inwerken. Neem je tijd. o Geef niet meteen op, na een eerste gelukte poging gaat het steeds makkelijker. o Ongeveer 10% van de mensen kunnen de diepte-illusie niet zien. Jammer. o Het is vaak even zoeken naar de juiste manier, maar áls het lukt, gaat er een wondere wereld voor je open. Succes! Om vat te krijgen op het begrip 'bewustzijn' namen wij de 'Dikke Van Dale' bij de hand en vonden de volgende omschrijving: “(1) vermogen tot besef, tot weten en erkennen van het bestaan van zichzelf en van de wereld bovenbewustzijn, zinnen (2) zintuiglijk besef.” Van hieruit leek het ons boeiend om doorheen verschillende religieuze/levensbeschouwelijke tradities te reizen op zoek naar 'bewustzijn'. We vroegen aan de auteurs om, geheel getrouw aan hun levensbeschouwelijk denken, een licht te werpen op het concept 'bewustzijn'. Oorspronkelijk was het de bedoeling om ook stil te staan bij de joodse en islamitische traditie, maar onze zoektocht verliep anders dan gepland. Toch laten we, geheel binnen het opzet van deze reis, ons binnen de katholieke religie gidsen door abt Jos Wouters, waarna professor Rik Pinxten ons vergast op een vrijzinnig-humanistische invalshoek. We eindigen dit drieluik met de heer Frans Goetghebeur die ons net iets verder meeneemt in de boeddhistische levensbeschouwing, waarin 'bewustzijn' een centrale rol speelt. • Bewustzijn in de katholieke traditie • Bewustzijn is een sociaal fenomeen • Enkele beschouwingen over het boeddhisme en de westerse wetenschap Roger Quintens vergelijkt verschillende levensbeschouwingen vanuit hun dieptestructuur en ontdekt zo grote overeenkomsten. Hij pleit ervoor met onze ratio en logica over de verschillen heen te leren kijken en zo beperkende stereotyperingen te doorbreken. Deze reflectie leidt naar diepere inzichten. • Bewustwording bevrijdt Psychiater Edel Maex geeft trainingen in 'mindfulness', een manier om om te gaan met moeilijke en stressvolle ervaringen. Mindfulness vindt zijn oorsprong in boeddhistische meditatietechnieken: in plaats van voortdurend toe te leven naar doelen die ver in de toekomst liggen, leer je met een milde, open aandacht bewust aanwezig te zijn bij wat nu is. In zijn tekst onderzoekt hij waarom mindfulness er zolang over heeft gedaan om het Westen te veroveren. • Mindfulness In de dagdagelijkse praktijk van de morele bijstand worden moreel consulenten vaak geconfronteerd met een veelheid aan vormen van bewustzijn en haar deelfuncties, zoals denken en waarnemen. Karen Moulart belicht in dit artikel het gevaar van een vervormde projectie in het bewustzijn door stigma en zelfstigmatisatie. • Stigma, het product van het menselijke proces van denken en (on)bewustzijn. Een theoretische analyse uit de dagdagelijkse praktijk van de morele bijstand Luc Rombaut experimenteerde als jonge snaak naar hartenlust met drugs. Na een stormachtige carrière in de reclamewereld trekt hij gedurende een jaar de wereld rond. Tijdens deze 'sabbatical' bestudeerde hij het drugsgebruik in Peru, Bolivia, Arizona, Indonesië, Nepal en India. Rombaut geeft nu presentaties over drugspreventie. Voor deze Antenne schreef hij een ervaringsdeskundig artikel over de invloed van psychedelica op ons bewustzijn. • Bewustzijnsverandering In Geel, hartje Kempen, staan drie huizen: het Zonnehuis, het Hollehuis en het Blommehuis. 48 personen met dementie leven er een 'gewoon' leven in een 'gewone' omgeving. De huizen nodigen bewoners én familie uit om er in te wonen en te leven. “De geur van de soep zet aan om te eten, het geroezemoes in de leefkamer nodigt uit om uw zeg te doen...” Kris Versteele bracht deze huizen en hun bijzondere bewoners een bezoek. Een ontroerend verslag over een 'anders' bewustzijn, ten huize Perrekes. • Baken in de mist… Ons onderbewustzijn wordt wel eens voorgesteld als een goed bewaakt bolwerk dat zich ergens diep in de krochten van onze geest wegstopt. Toch kunnen we via zelfhypnose dat onderbewustzijn weloverwogen boodschappen geven. Moreel consulent Jasmien Peeters wilde er het fijne van weten en daalde af naar de terra incognita van de menselijke geest. Hypnotherapeut Wilfried Van Craen wijst haar de weg. • Zelfhypnose, de kracht van het onbewuste Nadia Belsack neemt ons mee in haar praktijk van de creatieve therapie. Het zuivere gesprek blijkt bij sommige mensen niet toereikend om tot bewustzijn te komen. Via zintuiglijke kanalen tracht Nadia op een creatieve manier dingen binnen het bewustzijn van haar cliënten te brengen. Met de kracht van creativiteit kan je mensen uit de beperkingen van het cognitieve denken halen. Met voorbeelden maakt Nadia ons duidelijk hoe creativiteit een bewustzijnsstroom op gang kan brengen. • Creatieve therapie en bewust-ZIJN De culinaire organisatie Slow Food wil onze traditionele eetcultuur in ere houden en pleit vurig voor verfijning, kwaliteit en smaakbewustzijn. Terug naar de basis van goed eten en drinken. • Slowfood, het bewuste genieten Evelien Vandenbussche zette haar eerste stapjes in de neurologische wereld van Steven Laureys, onderzoeker aan de Universiteit van Luik. Uit zijn onderzoek blijkt dat de klinische toestand van een patiënt niet simpelweg op te delen valt in bewustzijn of geen bewustzijn. • Een neurologische zoektocht naar het (on)bewustzijn in verschillende klinische toestanden In de Academie voor Levenskunst leren we dat de evolutie van het bewustzijn een proces is dat leidt tot vrijheid. Met dr. Gerbert Bakx wordt het bewustzijn een herkenbare vertrouwde metgezel op weg naar liefde. • Over bewustzijn, spiritualiteit, mindfulness, liefde, lijden en andere verhalen Deze Antenne kan niet volledig zijn zonder de auteurs en het grafisch bureau In/Flux (cover) te bedanken, maar ook in het bijzonder Kris Versteele, die mee aan de wieg lag van dit nummer. Karen Moulart moreel consulent CMD Halle Jasmien Peeters moreel consulent PCMD Leuven Leen Blomme assistent-moreel consulent CMD Halle Reacties op deze Antenne • Het bewustzijn, een neurale aangelegenheid Mathieu Snykers • Reductionisme versus synthese Mathieu Snykers • Vrijzinnigheid of bijgeloof Willem Betz | ||||||
| Antenne | ||||||||
