(foto: Simone de Beauvoir) 

De samensteller draagt het boek mede op aan zijn vrouw, ‘over levenskunst schrijven is een ding, het beoefenen is een ander ding’. Het boek bestaat uit 43 teksten van filosofen door de eeuwen heen te beginnen bij, hoe kan het ook anders: Socrates. Het is geen werk-aan-jezelf boek, succes verzekerd, nee het is een overzicht over hoe gedacht werd over de vraag, hoe te leven. Vroeger was filosofie voor de Grieken een levenswijze, de manier om een goed leven te leiden. Inmiddels is het een discipline voor specialisten, een theoretisch discours (uitzonderingen daargelaten).

Ik vond het inspirerend om te lezen, het doet je stilstaan bij allerlei vanzelfsprekendheden, die helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn. Neem de bijdrage van Simone de Beauvoir, de minnares van Sartre, maar tegenwoordig toch echt gezien als een filosofe met eigen oeuvre en ideeën. Zij verdeeld de mens in een aantal typen, gebaseerd op, let op: ‘hoe zij zich als zijn in de wereld werpen’, allereerst is daar de ondermens, die zijn bestaan tracht te ontkennen, door te vluchten in verstrooiing, drank, vermaak, volgens Pascal overigens de redding der mens; verstrooiing. Dan zijn daar de nihilist en de avonturier, zij nemen het leven niet serieus, maar proberen het op hun manier wel te veroveren. En dan tot slot is daar de serieuze mens, het gangbare type zogezegd, deze mens neemt zijn objecten, doelstellingen serieus, hij gelooft in carrière, familie, wetenschap, e.d. In mijn optiek overigens huist er wel iets van alle types in ons.

Maar wij mensen zijn bewust en ook kosmisch bewust! Dit kosmisch bewustzijn, het bewustzijn van onze verbondenheid met de natuur en het universum, het grote mysterie van het leven en tegelijkertijd de nietigheid van ons bestaan. De eeuwigheid en de dood en de relativiteit van alle zin. Cicero: ‘weet dat je door bestudering van de sterren en andere natuurverschijnselen, niets anders zult vinden dan een beetje levensrust’. In feite is dit een troost en rechtvaardiging voor alle mensen, maar voor de serieuze mens is dit kosmische bewustzijn, de grote spelbreker, want alle verstandigheid in de wereld kan ons kosmisch bewustzijn niet tot zwijgen brengen. Onze kinderen gehoorzamen maar ten dele, we kunnen alles ieder moment verliezen, we weten niet zeker of God wel of niet bestaat.  Volgende generaties zullen zich zeker verbazen over hoe wij leven en wat wij belangrijk vonden. Want de kosmos oftewel het geheel heeft een onoverbrugbare voorsprong op ons. Tenzij je gelooft dat de openbaringen in de heilige boeken een direct lijntje hebben... , ja met wat eigenlijk ?