Ik sprak hierover over met een cameraman die al ruim dertig jaar mensen en hun verhalen in beeld brengt, o.a. voor Antenne TV.
‘Niemand wil met een lullige opmerking op TV, daarom probeert men vaak de werkelijkheid positiever voor te stellen dan hij is. Mensen zijn bang om negatief over te komen. Stel je voor dat de buren het zien! Dat risico wil men niet lopen. Best lastig voor mij als cameraman, want ik wil er natuurlijk achterkomen wat het echte verhaal is. Maar dat is niet zo makkelijk.
Vaak wordt de werkelijkheid van het begin af aan dus al een beetje verdraaid. Daarna moet ik het gefilmde materiaal monteren: zo wordt de werkelijkheid - die al geen werkelijkheid was - nog een keer vormgegeven.
De kunst is dingen te vinden die je niet zoekt
Tijdens het monteren probeer ik zo veel mogelijk een beeld te creëren dat aansluit bij de werkelijkheid. Zoiets als vind je dit leuk zul je mij nooit horen vragen, omdat ik weet dat mensen dat te confronterend vinden. Natuurlijk doe ik op die manier ook mee aan dat ‘creëren van een werkelijkheid’. En tijdens het monteren, door te ordenen, dingen weg te laten gebeurt het vanzelf. Maar ik vind dat je moet proberen het geheel op een hoger niveau te tillen. Daarom moet je ook mooi filmen, interessante beelden schieten.
Een mooi portret van een mooi of uitzonderlijk mens, daar houd ik van.
Directe vragen stel ik eigenlijk nooit, ik bereid me ook niet voor op een interview. Ik probeer mensen zo natuurlijk en ontspannen mogelijk in beeld te brengen, dat levert de mooiste televisie op.
Mensen hebben soms prachtige dingen te vertellen, maar op die dingen moet je niet jagen, dat werkt niet. Je moet ze op je toe laten komen. De kunst is dingen te vinden die je niet zoekt.
‘Dit was NOVA, goedenavond.’
Op de landelijke TV gaat het heel anders. Daar zoeken ze doelbewust de pijnpunten op. Die worden uitvergroot. Iedere traan, iedere snik wordt nadrukkelijk in beeld gebracht.
Ik zag pas een interview met Hanna Tokkie op NOVA. Het ging over de ‘Tokkie wet’, een wet over het toewijzen van woningen. Mensen die zich consequent asociaal gedragen in een buurt krijgen voortaan geen woning meer. Hanna zat op de bank te huilen. ‘Mijn vader wilde ook alleen maar een goede vader zijn, ons goed opvoeden,’ zei ze. ‘En nu is er een wet naar ons genoemd…‘. De camera week geen centimeter, die zat er bovenop.
Dat Tokkie mediacircus is totaal met die mensen op de loop gegaan, die mensen hebben nooit kunnen voorzien waar dat op uit zou draaien. En daar zat Hanna, met haar tranen en haar verdriet, breeduit op de televisie, in haar eentje, want zij en haar man zijn inmiddels gescheiden.
Ook een programma als NOVA doet geen enkele moeite om zo’n vrouw tegen zichzelf in bescherming te nemen. Twan Huis zat er heel ontspannen bij.
