Op een zondagmiddag richting schouwburg Rotterdam, mijn verwachtingen voor het toneelstuk dat ik zou gaan zien waren hoog. Enerzijds vanwege het stuk “heksenjacht” genaamd anderzijds vanwege de uitvoerende toneelgroep “Het nationaal toneel”. Heksenjacht in deze moderne tijd waar wicca hoogtij viert gaat over Salem een Amerikaans dorpje waar zich iets vreselijks heeft afgespeeld in de 17e eeuw. Het toneelstuk berust dan ook op het waargebeurde verhaal uit die tijd waarin menige dorpeling verhangen werd onder beschuldiging van hekserij. Hooggespannen ook door mijn eerdere ervaring met het nationaal toneel met hun prachtige vertolking van de graaf van monte christo.

   In het dorpje salem heeft zoals later blijkt een affaire geleid tot een dramatiek die in onze moderne maatschappij niet zou misstaan. Een welgestelde en bovenal sympathieke landeigenaar heeft buitenechtelijk verkeerd met zijn dienst meid Abigail. Gezien hij berouw heeft van zijn zonde en er inmiddels een nieuwe meid in huize Procter is, lijkt alles in orde. Maar schijn bedriegt… De dochter van de dominee is met een aantal vriendinnen naakt dansend in het bos gezien, en de dans is een opmaat voor de heksenketel die snel zal ontstaan. Eigenlijk is het iets waar ons land dagelijks mee geconfronteerd wordt; leugens, verraad, intriges, etc. Nu in deze tijd van weleer wil het gebroken hartje van ons Abigail van geen vergiffenis weten en sleurt zo’n beetje iedereen in het dorpje Salem met haar ellende mee. Ze begint beschuldigingen over ketterij om zich heen te maken en legt bekentenissen af voor al die dorpelingen die eigenlijk de duivel aanbidden. Alles wordt uit de kast getrokken een schijnbaar onschuldige pop wordt voodoo, bepaalde gewoontes bezweringen, en vergeet u alstublieft niet de tien hoofdzondes. Indien die niet opgedreund kunnen worden wordt dit al snel als ketterij gezien.

   Het stuk “Heksenketel” naar een bewerking van Arthur Miller (neef van Arthur Miller? Sexus, plexus en Nexus?) is tijdloos en zeker van deze tijd. Als je ziet welke diepere lagen er onder schuil gaan; massahysterie, extremistisch geloofsovertuigingen, haat, domheid enzovoorts. Morrelt het stuk aan onze moderene deur. Zoals ik later begrepen heb is het ook de bedoeling van de schrijver geweest om met dit voorval van zo’n driehonderd jaar geleden de moderne maatschappij wakker te schudden en ik denk dat dit het ook zeker zal blijven doen.

    Voor mij persoonlijk is dit het beste toneelstuk dat ik tot nu toe heb gezien, het is geweldig gespeeld absoluut, in een sober decor. De psychologische beestachtigheid van de mens komt zo “scherp” naar voren dat je je even schaamt om tot deze soort te behoren. Nu gebeurt het dagelijks; moorden vanuit geloofsovertuigingen of weet ik veel wat voor hoger doel. De mens zou gewoon is wat meer moeten nadenken en niet zo acteren naar de primitieve hersenstam. Ooit moesten wij op de middelbare school naar een film kijken genaamd “the wave” waarin je geconfronteerd werd met het feit hoe gemakkelijk men wel niet tot een bepaalde groep gaat behoren(nazi Duitsland). Ik vind dit stuk stuk eigenlijk iets wat gezien moet worden door onze moderne multiculturele schooljeugd en ze zo hopelijk behoeden voor allerlei extremistische uitwassen.

Dank Nationaal Toneel

Manuel Schiesser