Edward Albee's In wankel Evenwicht door Carver en Onafhankelijk Toneel.
Gezien donderdag 29 maart.
Is Albee's tekst uit de tijd?
Edward Albee’s In Wankel Evenwicht door Carver en Onafhankelijk Toneel
Is Albee’s tekst uit de tijd?
De tekst van ‘In wankel evenwicht’ roept een andere tijd op. Lange, minutieus geformuleerde zinnen, vooral uit de mond van de vrouwelijke hoofdpersoon Agnes. Dat zou je uit de tijd kunnen noemen. Maar ja, het is toneel!! Wie spreekt er sowieso toneels? Misschien komt het doordat Albee zijn eigen jeugd beschrijft en zijn pleegouders en een nichtje tot voorbeeld nam voor enkele van de personages.
De hoekstenen in deze grimmige vertelling zijn zes mislukte huwelijken (al zullen de betrokkenen daar wellicht anders over denken). Dat van de hoofdpersonen Agnes en Tobias, de vier van hun 36-jarige dochter Julia, en dat van de beste vrienden van Agnes en Tobias, Harry en Edna die op het dieptepunt van een kifterige vrijdagavond met hun ziel onder de arm langskomen. Volwassen dochter Julia, heeft dan net telefonisch laten weten dat ze weer naar huis komt, want haar zoveelste huwelijk is op de klippen. Haar thuiskomst valt lelijk in het water als blijkt dat háár kamer bezet wordt door Edna en Harry, die te kennen geven dat ze voor onbepaalde tijd willen blijven.
En dan is er nog de whisky. Als decorstuk, onderwerp van gesprek en rijkelijk vloeiend.
Los van deze explosieve situatie wordt het toneel ook nog bevolkt door Claire, de alcoholistische zus van Agnes. Ook al is zij de steen des aanstoots van Agnes, zij is kennelijk de enige die opgewekt door de pesterijen en stiltes heen leeft. Zij merkt bijvoorbeeld vrolijk op dat er genoeg liefde in huis is: Tobias houdt van Agnes, Agnes van Julia, Julia van Claire en Claire van Tobias.
Maar ook zonder opgewektheid overleeft dit gezin wel. Ze zijn meesters in het toedekken, vergeten of onuitgesproken laten. Is dat het wat zo aan de jaren vijftig doet denken?
De hoeveelheid tekst en de lengte van het stuk vielen me niet mee. De beklemming was ermee gediend, dat wel. Als dochter Julia in het stuk het uitkrijt dat ze haar kamer terug wil, ben ik wel zo ver dat ik terug naar huis wil. Platgewalst door lange teksten, platgedrukt door een sfeer om te snijden, verlamd door een situatie die alsmaar erger wordt. In dit geval, Albee’s situatie.
Ik ben natuurlijk niet naar huis gegaan, want Carver staat ook garant voor patstellingen die je niet zou willen missen. Carvers stempel zit hem in de beweginkjes, een neerzetten van de damesvoeten in hakken op zeer bestudeerde wijze, de dansjes, de afstand van de akteurs tot elkaar en de visuele grapjes (ook al kan ik ze niet navertellen). Er valt genoeg te lachen, óók dankzij de tekst van Albee.
Agnes bezweert, aan het einde van het stuk, alles zo snel mogelijk te zullen vergeten. Zoals alles wat er in het leven van haar en Tobias gebeurt?
