Tegenwoordig is Vietnam een voorbeeld van wederopbouw na een oorlog. Van een verscheurd, hongerig en straatarm land nadat de VS er in 1975 met de staart tussen de benen vertrokken, kent het land nu een booming economy, is het een grote rijstexporteur, worden mensenrechten redelijk gerespecteerd en overheerst optimisme en ondernemingszin. Steeds meer toeristen liggen op de stranden, dobberen door de Mekongdelta, maar vergapen zich ook aan overblijfselen van de oorlog: de geheime gangenstelsels van de Vietcong, neergehaalde B-52’s, tentoongestelde gemene wapens die Amerikaanse soldaten schrik aan joegen, aan het spies regen of voor het leven verminkten. Nog gemener waren de duizenden landmijnen die vluchtende Amerikaanse eenheden verstopten. Denk aan al die kinderen die na de oorlog er per ongeluk op zijn gestapt…

Voor de nieuwe regering was het van groot belang die mijnen op te ruimen – daar gaat Living in Fear van regisseur Dang Tat Binh over. Tai was soldaat aan Amerikaans-Zuid-Vietnamese zijde, maar wist zich van al zijn zekerheden beroofd toen de communisten de oorlog wonnen en vervolgens een hard heropvoedingsprogramma uitvoerden. Geen gezeur, jij stond aan de verkeerde kant en wij gaan over jou toekomst. Dus je moet je mond houden en nederig jaknikken. Bijzonder in de situatie Tai is dat een zwager de communistische districtscommandant is. Persoonlijke haat en verzoeningspolitiek botsen, waarmee de film een intrinsieke spanning heeft die goed uitpakt.

Tai blijkt een doorzetter: hij ontwikkelt een bijzondere techniek om mijnen op te ruimen. Zo betaalt hij zijn morele schuld af, weet hij zijn twee vrouwen en kinderen te onderhouden, herwint hij het vertrouwen van zijn zwager en wint verzoening het van haat. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen.

Waarheid en fictie lopen ook in Dry Season van Mahamat-Saleh Haroun door elkaar heen. De fictie is de vijftienjarige Atim en zijn opa. Als de regering na de burgeroorlog in Tsjaad een algehele amnestie afkondigt kan de oude man dat niet verkroppen: de vader van Atim is vermoord en de dader komt dus onder zijn straf uit. De opa geeft Atim de opdracht de moordenaaar te vinden en het recht in eigen hand te nemen.

De waarheid in Tsjaad is dat alle burgers slachtoffer zijn van de burgeroorlog. De moordenaar van toen blijkt een brave bakker te zijn geworden. Atim vindt hem, maar besluit tot verzoening in plaats van wraak, ook al zag dat er niet naar uit. Bijzonder aan de film is dat de burgeroorlog het schieten van de film bijna onmogelijk heeft gemaakt. De rebellen stonden aan de poorten van de stad, chaos en grimmigheid heersten in de straten.

Dry Season en Living in Fear laten zien dat elke burgeroorlog onvoorziene gevolgen heeft die nog jarenlang kunnen etteren. Mensen willen vijftien jaar na een moord nog wraak nemen. Dertig jaar later worden nog mijnen aangetroffen. Wederopbouw is een proces dat economisch en politiek misschien te plannen valt. Maar de kloof tussen groepen is verdiept, waarmee het land decennia teruggeworpen wordt.

De parallellen met Irak zijn overduidelijk. Het land wordt volgestouwd met wapens, shiiten en soennieten haten elkaar meer dan ooit, er is zoveel leed dat gewroken moet worden dat elk optimistisch toekomstperspectief voor Irak wel heel erg naief is. Oorlog? Niet aan beginnen. En hoe komt het toch dat twee bescheiden filmproducties betere adviezen opleveren dan een heel Pentagon? Het filmfestival is voorbij, er zijn prachtige films vertoond. Inspirerende filmmakers uit heel de wereld, vaak intellectuele voorlopers in eigen land, waren even in Rotterdam. We zijn nu weer terug in de werkelijkheid. En die vertelt dat er nog meer troepen naar Irak worden gestuurd.

zie ook voor Dry Season:
http://www.filmfestivalrotterdam.com/ned/search/film.aspx?id=%20b9ee109e-908a-47e8-993f-94f328dbe2c7

Living in Fear:
http://www.filmfestivalrotterdam.com/ned/search/film.aspx?id=%206e62bb89-d5fb-494b-92eb-e8c10cf0b0c3

Array
(
)