Voor Karim.
Bewijs maar!Door Itam van Teeseling (P01) (opdracht 2 voor filosofie)
Geïnterviewden:
- S. (Islamitisch)
- T. (Christelijk)
- N. (Joods)
Ikzelf ben niet gelovig opgevoed, maar ik ben geen atheïst. Ik sta overal voor open, mits de theorieën mij logisch klinken, maar tot nu toe is geen enkel geloof voor mij logisch gebleken. Ik vond dit onderzoek dan ook zeer interessant, om de beweegredenen van mensen om te geloven, te ontdekken. Ik heb voor dit onderzoek een Jood, een Christen en een Moslim geïnterviewd.
Wat mij in de eerste instantie opviel is dat de drie verschillende geloven (Jodendom, Christendom en de Islam) toch sterke overeenkomsten hebben. Het mooiste antwoord op de vraag “wat betekent geloof voor u?” Kwam van N.. Hij zei, “Geloof begint waar kennis ophoudt.” En de antwoorden van de andere geïnterviewden op deze vraag hadden wel zo’n beetje dezelfde strekking. Het geloof draait juist, zoals het woord al doet vermoeden, om het ‘blindelings’ geloven in een soort van persoon die niet concreet aan te wijzen is. Als je wéét dat er een god bestaat, wat valt er dan te geloven?
Het verschil tussen geloven en weten zit hem dan ook in de bewijsvoering denk ik. Voor het geloven in iets heb je indirect bewijs nodig en voor het weten van iets heb je direct bewijs nodig. Je hebt in dit laatste geval dus ‘kennis’ van iets, want je kent het.
Het indirecte bewijs voor gelovigen om te geloven in een God (lees schepper) is dan ook het bestaan van de mens, de wereld, de kosmos, kortom alles. Maar direct bewijs voor God ontbreekt hier.
Ik denk ook, dat juist het idee dat er geen concrete god aanwijsbaar is bijdraagt aan de overtuiging waarmee mensen geloven. Hoe kan iemand immers tegenvallen als je diegene nog nooit hebt gezien en zijn uitspraken al eeuwen lang op papier staan. Je kan ook niet in discussie met zo iemand gaan, je moet dus wel aannemen dat God almachtig is, dat hij de schepper is etc. Dit aannemen is dus geloven.
Wat ik ook verbazingwekkend vind is dat de drie behandelde geloven allemaal min of meer dezelfde oorsprong hebben en ook het geloof in dezelfde persoon hebben ze gemeen. God dus. Ook al verschillen de vormen van deze God.
Door deze band, vind ik het nog vreemder dat deze godsdiensten zoveel met elkaar in conflict zijn gekomen tijdens hun bestaan. Maar goed, dit terzijde.
God/Allah is niet concreet te beschrijven door de ondervraagden. Wat opvalt is dat God/Allah wel als vaderfiguur wordt omschreven. Dit doet mij denken aan de theorie van Freud over het opgroeien van baby’s, die doordat ze het besef krijgen dat ze de wereld niet in hun eentje aankunnen, ontdekken dat ze een vaderfiguur nodig hebben die hun beschermt en leidt.
“God is voor mij een Vader, die me begrijpt en me helpt en waar ik troost vind”. Zegt T..
S. zegt dat Moslims 99 woorden hebben die Allah zouden omschrijven, oftewel ‘de 99 schone namen van Allah’[1]. “Deze namen lopen uiteen van De Genadevolle, tot De Meest Barmhartige.” Aldus S..
Deze namen/eigenschappen zijn volgens mij overigens wel op verschillende manieren te interpreteren.
Zoals ik al eerder zei is er ook nog eens een verschil in de vorm van God. Het Jodendom en de Islam gaan uit van één god, het is dus een monotheïsme. Het Christendom wordt officieel ook monotheïstisch genoemd, maar dit is discutabel (De Vader, De Zoon en de Heilige Geest.)[2] N. zegt hierover: “De verschillende geloven zijn eigenlijk verschillende vormen van hetzelfde. De Islam beschouwen wij als monotheïstisch, maar het Christendom, dat een drie-eenheid heeft, niet”.
Het geloof in God heeft voor de ondervraagden een helende werking (opium voor het volk, Marx?). Vooral het bidden heeft hier een belangrijke rol in, “Het vormt een rustpunt in dit materialistische leven, een verademing.” Zegt N.. S. zegt hierover: “Bovendien word je spiritueel gezuiverd. Je vergeet je dagelijkse problemen en maakt tijd voor je schepper”.
Dit is het aspect wat ik op zich wel aantrekkelijk vind. Het idee dat iemand je begrijpt, naar je luistert en dat er altijd iemand is die over je waakt. Ik kan mij heel goed voorstellen dat dit hoopgevend werkt in moeilijke tijden. Maar ik kan mij ook voorstellen dat mensen hierdoor nog afhankelijker van hun geloof worden. Misschien kan je het zien als bij iemand in het krijt staan. ‘Ik zorg er voor dat jij je goed voelt, als jij je aan mijn regels houd.’
Mijn laatste vraag in de interviews was: “Begrijp je mensen die niet geloven en wat vind je daarvan?” Iedereen zei hierop ja, behalve S.. Ze zei “ Voor mij als ongelovige is het onbegrijpelijk, net als mensen die ongelovig zijn en het raar vinden dat mensen ergens in geloven dat ze niet kunnen zien.” Ik denk dat ze hier een belangrijke uitspraak maakt. Realiteit is relatief, dat blijkt maar weer. Ik heb nog steeds geen logica gevonden in geloven, ook na dit interview niet. Maar ik ben ook weer geen overtuigd atheïst geworden. Ik loop ook nog steeds met vragen rond over het hoe en waarom van het bestaan.
Ik heb een periode gehad dat ik geloofde in de wetenschap, maar die heeft geen antwoorden op mijn vragen. Ze zijn bezig met kwantum mechanica, snaartheorieën, het nabootsen van de big bang. Maar antwoorden hebben ze nog niet. Dus als ik hier in zou geloven, waarom zou ik dan niet in een God geloven? Het lijkt wel een gekmakende twijfel.
[1] Deze namen zijn te vinden op
http://www.risallah.com/archief/artikel.php?artikelnr=40[2] Zie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Drie-eenheid