Blij met wat je weet, tevreden met jezelf, dat is brood op de plank en een beetje gezelligheid, een mooie toekomst en een dak om onder te slapen, het dagelijkse geluk waar iedereen geregeld wat energie voor over heeft. Het passende is tevens, dat je die energie naar eigen kunnen inzet. De mondige burger van de 21e eeuw was eerst de televisiekijker, die ogen achter de schermen kreeg met een aanbieding van onbeperkte informatie zonder redactie over het web. Toen kwam, zag en overwon hij zijn eigen meningen.
Tot zover zijn interesse strekt. En zo maximaal strekken nu al zijn beslissingen, wat hij koopt, eet en kiest: hij is met Balkenende vóór het afsterven van bejaarden en met Wilders tegen asielzoekers, misschien vanwege het kosten-baten-aspekt van werk dat hij nooit zou willen doen (mensen wassen, kippen plukken, etc.). Zo is hij ook vóór de dieren, met die ene partij en vóór de bio-industrie met alle andere partijen en supermarkten.
Kortom, je neemt jezelf serieus, hebt over alles wat je zag nagedacht, tot je in het stemhokje komt, waarvan je eigenlijk van tevoren al wist, dat het apparaat met de knopjes niets wil weten van jouw complete mening. Je moet even slikken, de balans van jouw visie vergeten en jezelf dwingen aan één ding, of liever, aan één naam te denken. Dan overtuig je jezelf, tegen alle studie, gekristalliseerde wijsheid en beter weten in, dat die ene naam in Den Haag wel ongeveer begrijpt en gaat doen, waar jij voor staat.

Als je thuis komt en een vriend vraagt wat je hebt gestemd, weet je het opeens: je wilde voor 20% stemmen op biologische landbouw (tegen kanker), voor 40% tegen bejaardenversterving (vóór je oma) en voor de overige 40% blanco (je had dit jaar vooral over persoonlijke zaken nagedacht).
Als dat kon.
Je vermoedt wel dat dit mogelijk moet zijn, want je gebruikt thuis al jaren internetbankieren en bij de Postbank weten ze, met een beetje internet- en password-techniek, je precies te vertellen hoeveel rente je vandaag moet betalen, zonder dat de buren dat ook weten. Maar misschien is het bestuur van dit land nog onbekend met dit handigheidje, dat zo feilloos en precies werkt.

Kan het democratische systeem zich eigenlijk ontwikkelen, of was dat voorbehouden aan de 20e eeuw? Churchill zei toen, dat democratie beroerd is, maar dat we op het moment niets beters hebben. Als democratie moet blijven wat het is, kunnen we dan nog iets aan de nuances doen?