DAG 2 – Genova/Montechiaro d’Asti

Elena

Na een korte nacht – ik heb met Stefano, de boekhandelaar van Liberaria Fabula, tot laat in Bergamo Alta gedronken. In krakkemikkig Engels en Italiaans hebben we de literatuur bezongen, en we hebben naar vrouwen gekeken. Uiteraard! – stond ik op het station van Bergamo. Ik wachtte op de trein naar Genova. En ineens, alsof iemand me in zijn armen nam, voelde ik me gelukkig. Er zijn zo veel momenten dat ik me niet gelukkig voel, dat ik twijfel aan alles, dat ik bang ben, dat ik het schrijven haat. Dat het me spijt dat ik schrijver ben. Maar op het station van Bergamo, op een verlaten perron, wachtend op een trein werd ik omhelsd door het geluk.

Ronald is gisteren met zijn gezin naar Montechiaro d’Asti gereden waar hij verblijft in een bed & breakfast met schitterend uitzicht. Ik had de nacht doorgebracht in Bergamo. We zouden elkaar in de namiddag treffen in Genova, waar een presentatie van zijn boek stond gepland in een boekhandel aan de zee.

In de trein naar Genova herlas ik Ask the dust van John Fante, een van mijn favoriete boeken, maar een oude vrouw in mijn coupé klaagde continu over de hitte. Ze ging zelfs zo ver dat ze de conducteur erbij haalde en begon te roepen dat ze in haar bikini ging zitten als er niet binnen afzienbare tijd frisse lucht door de coupé zou circuleren. Ik heb zelden een vrouw het woord ‘bikini’ zo ondeugend horen uitspreken, alsof ze hoopte dat de airconditioning niet zou gaan werken, alsof ze niets liever wilde dan haar borsten laten zien. De conducteur verhielp het probleem door een raampje te openen. Een koele bries waaide de coupé in, maar aan de ondeugende ogen van de oude vrouw was te zien dat ze geen genoegen nam met deze oplossing. Niet veel later knoopte ze haar blouse open. Ik zag een rode bh, en veel huid. Door de zon aangetaste huid. Een huid die vroeger misschien door honderden mannen is aanbeden, en nu door mij met enige schroom werd bekeken.

In Genova rook ik de zee. En het was lang geleden dat ik de zee had geroken. Weer werd ik omhelsd door het geluk, ditmaal door duizend armen*. Ook in de metro hing de geur van de zee, en toen ik door de roltrap omhoog werd gestuwd, zag ik haar liggen, fonkelend onder de zon, in al haar pracht. De zee. En op enkele meters afstand van die zee vond die avond een boekpresentatie plaats. Er waren mensen, ook zonder fototoestel of blocnootje. Niemand plaste in zijn broek of stotterde als een idioot. Er werd gelachen, gesigneerd, geapplaudisseerd.  En er was de geur van de zee, niet te vergeten.

En nu wil ik jullie allemaal over Elena vertellen. Na afloop van de boekpresentatie namen we (Ronald c.s., de lieden van uitgeverij Scritturapura en ik) de trein naar Asti, een stadje niet ver van Turijn. Aangekomen in Asti werd er nog gegeten, maar daarna was het tijd om huiswaarts te gaan, dat wil zeggen naar het piepkleine plaatsje Montechiaro d’Asti. La famiglia Ghepghart, zoals Ronalds achternaam in Italië wordt uitgesproken, bewoonde een prachtig Piëmontees huis, voor mij was iets soortgelijks geregeld.

Door de Italiaanse uitgever van Ronald werd ik afgezet voor All’ antica casa. Het was al na middernacht toen ik op de deurbel drukte, maar de vrouw des huizes, Elena Sorrentino, verwelkomde mij met open armen. Ik werd in de keuken uitgenodigd, en moest vertellen wie ik was, wat ik deed en van wie ik hield. Ik vertelde alles. Een meisje van zestien kwam bij ons aan tafel zitten. Ik dacht dat het de dochter van Elena was, maar het meisje noemde Elena zia, wat tante betekent in het Italiaans. En toen vertelde Elena mij alles. Dat ze voor de kinderen van haar zus zorgt, dat haar zus in Napels woont, maar niemand weet wat ze doet, dat ze dolgraag zelf kinderen had gewild, maar dat al haar baby’s stierven in haar buik of vlak na de geboorte, dat ze al achtendertig jaar getrouwd is, dat ze graag op het land werkt, dat ik in augustus moet komen helpen met de oogst, dat ik dan noten moet rapen, dat ik dan zoveel noten mag eten als ik wil. Toen vroeg Elena: “Wil je grappa?” Ik knikte. Er werd een tweeliterfles grappa op tafel gezet. En toen werd er alleen nog maar gedronken.

*Naar een boektitel van lo scrittore R. Ghepghart (Morgen een korte cursus Giphart uitspreken op z’n Italiaans).