Dealer des doods

                Mijn voortgezet onderwijs was officieel godsdienstloos maar zoals dat in het zuidelijke en katholieke Brabant van de jaren tachtig betaamde werd er verkapte godsdienst onderwezen onder het mom van maatschappijleer. Leraar Theo Huisman leerde ons niet alleen over Jezus, Jahweh Allah en Elohiem, maar vooral dat discussie, rede en respect de enige echte waren. Het voeren van discussies met verstand als basis en het opbrengen van respect voor andermans meningen ontlokte hij ons en als hij daar niet in slaagde dwong hij ze simpelweg af. Hoe die ideale lesmethode van hem in zijn werk ging? Hij speelde spelletjes met ons zonder dat we het zelf in de gaten hadden. Psychologische en didactische spelletjes. Hij forceerde reacties door controversiële onderwerpen aan te snijden, hij veinsde ruzie door patstellingen in te nemen en dwong ons tot inzicht gedreven door verstand. Laat ik ter verduidelijking van zijn lesmethode een voorbeeld geven.

                Gedurende vier lessen kregen we Monty Pythons film “Life of Brian” te zien. Die film met een alternatief levensverhaal van Jezus, of moet ik Brian zeggen, is op zijn minst creatief en hilarisch en zeker controversieel. Met die film had de leraar onze aandacht en opende hij onze ogen. Na de film, tijdens een vragenronde aan het einde van het vierde lesuur, antwoordde meester Theo op vragen uit de klas dat hij zelf katholiek was, maar ik wist dat Theo loog. Theo speelde spelletjes. Ik had hem namelijk vier lessen eerder na afloop van de les diezelfde vraag gesteld. In die les had hij betoogd dat godsdienst al eeuwenlang dood en verderf had gebracht. Ontelbare levens had religie gekost. “God is dealer van de dood,” had hij gepredikt. En terwijl de grote gemene deler van de klas zich afvroeg of God die grote gemene dealer van de dood daadwerkelijk was, doorzag ik plots dat Theo een spelletje met ons speelde. Hij wilde onze hersenen prikkelen en ons tot rede dwingen. Hij wilde helemaal geen godsdienst onderwijzen. Daarom heb ik hem na afloop van die rumoerige les gevraagd of hij zelf geloofde in God. Een lach verscheen rond zijn mond terwijl hij antwoordde: “da’s ons geheim.” Theo was atheïst ook al kon hij dat woord zelf nooit gebruiken.

                Theo Huisman heeft mijn respect gekregen en ik heb zijn les tot mijn geloof gemaakt. Ik verliet Brabant en het katholieke, noemde mijn eerste kat Einstein en verhief mijn brein tot bijbel. Daarmee moet ik concluderen dat Theo’s leer werkte en dat zijn spelletjes zijn uitwerking hebben gehad. Ik ben een discipel van meester Theo.

                Heb ik sindsdien nooit meer een Godshuis betreden? Nee. Op een zondagmorgen belandden we in de Eerste Afrikaanse Baptist Kerk van het toen nog mooie New Orleans. Nieuwsgierig naar hoe zuidelijk Amerika zijn geloof beleed traden we binnen. Het galmende geroezemoes in de kerk verstomde direct. Twee ongelovige blanken op de derde rij werden aangestaard door een volledige zwarte en waarschijnlijk strikt gelovige community. De pastoor wilde niet beginnen voordat hij ons had ontboden en we met zijn handen op ons voorhoofd toegesproken waren. Hij reikte ons Het Boek uit en daarmee stopte het gestaar en herstartte het geroezemoes. Een moment later barstte het los. Een gospelkoor van dik 30 mannen en vrouwen blies het dak van de kerk. Uit volle borst werd er om ons heen meegezongen. De pastoor predikte vol hartstocht en overal klonk voortdurend een wild en niet gesynchroniseerd Amen. Terwijl buiten het zo rustige New Orleans in zijn typische zuidelijke relaxte sfeer voortkabbelde gingen onze ogen open tijdens de zondagsmis.

Jip Kortan